20 апрель һуҡырҙар өсөн Башҡортостан республика махсус китапханаһында "Библиотөн-2024" бөтә Рәсәй акцияһы сиктәрендә "Өфө библиоэңерҙәре" уҙғарыла. Йыл девизы - "Бөтә ғаилә менән уҡыйбыҙ"
Китапхана фойеһында акция ҡунаҡтарын "Бер картина күргәҙмәһе" көтә. Михаил Василий улы Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы йыйылмаһынан "Екатерина Нестерова" ҡабарынҡы тактиль картинаһы экспозициялана.
"Библиотерапия - йән табибы" локацияһында психологтар йәш буйынса төркөм һәм индивидуаль дәрестәр үткәрәсәк, психологик казустар һәм феномендар тураһында һөйләйәсәк. Шулай уҡ психологтар шәхестең индивидуаль психологик үҙенсәлектәре менән таныштыра, артабан үҙ-үҙеңде камиллаштырыу һәм үҫтереү буйынса тәҡдимдәр бирә, тәбиғи материалдар менән арт-терапия буйынса ҡыҫҡа оҫталыҡ дәрестәре үткәрә.
"Әкиәт йөҙҙәрҙә" локацияһы ҡунаҡтарҙы "китап менән һуҡыр осрашыу" библиоуйынында ҡатнашырға саҡыра. Ҡатнашыусыларға предметтар, тактиль һүрәттәр менән күҙҙе йомоп танышырға һәм уларҙың ниндәй әкиәттән булыуын фаразларға кәрәк.
Ошонда уҡ китапхананың һуҡыр һәм насар күргән ҡулланыусылары араһында "иң ижади уҡыусы ғаилә" китапхана фотоконкурсына йомғаҡ яһаласаҡ.
"Бергәләп уҡыйбыҙ" локацияһында ғаилә ҡурсаҡ-һаҡлағыс яһау буйынса оҫталыҡ дәресе үтәсәк. Ҡунаҡтар китапханасы етәкселегендә, Рәсәй халыҡтары йолаларынса, туҡыма киҫәктәренән ҡурсаҡ-һаҡлағыс эшләй аласаҡ.
Ҡунаҡтарҙы "Хуш еҫле уҡыу" күргәҙмәһенең презентацияһы ҡыҙыҡһындыра ала. Китапты тоторға, ҡарарға, тыңларға, уҡырға була... Шулай уҡ, уның еҫен дә ишетергә мөмкин. "Хуш еҫле уҡыу" күргәҙмә-инсталляцияһы уҡыусыларға китапты яңыса, хуш еҫ аша тойорға мөмкинлек бирәсәк. Беҙ китаптарҙы яңы форматта, еҫ аша тойорға тәҡдим итәбеҙ.
Балалар үҙәгендәге "Әкиәттең аҡыллы дәрестәре" майҙансығында "Тылсымлы лампа" китап театры башҡарыуында билдәле халыҡ әкиәттәре мотивтары буйынса ҡурсаҡ спектакле үтәсәк. Китапханасылар ҡунаҡтарға таныш геройҙарҙы һәм бала саҡтан билдәле булған халыҡ әкиәттәренең фәһемле сюжеттарын иҫкә төшөрөргә ярҙам итәсәк.
Теләге булғандарға китапханасылар ҡағыҙ торналар эшләү буйынса оҫталыҡ дәресен күрһәтәсәк.
Тауыш яҙҙырыу студияһында "Ғаилә менән уҡыу марафоны" әҙәби конкурсы үтәсәк. Теләгән һәр кемгә әҙәби әҫәрҙән өҙөктө тауышландырып, үҙенең дикторлыҡ һәләттәрен күрһәтеү мөмкинлеге бирелә.
Уҡыу залы зонаһында әҙәби кафела Ғаилә осрашыуҙары үтәсәк. Бында ҡунаҡтарҙы өҫтәл уйындары көтә, улар билдәле әҙәби әҫәрҙәрҙе иҫкә төшөрөргә һәм уларҙы дауам итергә, геройҙы һәм авторҙы танырға ярҙам итәсәк. Шулай уҡ "жанр белгестәре" исемле интеллектуаль квиз үтәсәк. Викторинала ҡатнашыусылар классик һәм заманса проза, башҡорт фольклоры буйынса белемдәрен күрһәтә ала.
"Дуҫтар өсөн ишектәр асыҡ" локацияһында "Әҙәби мажара" квесы үтәсәк. Бер нисә локация буйынса ҡунаҡтарға төрлө әҙәби викториналар, шул иҫәптән нәфис әҫәрҙәрҙең геройҙары буйынса тактиль викториналар тәҡдим ителәсәк.
"Минең ғаиләм" хикәйәләр конкурсы еңеүселәрен билдәләйәсәк. Балалар ололар ярҙамында быуындан-быуынға тапшырылған ғаилә йолалары тураһында һөйләй аласаҡ.
Руслан Шәйхуллин менән Гүзәл Хәсәнованың блиц-интервьюһы буласаҡ. Беҙҙең әүҙем уҡыусылар үҙҙәренең тормош юлы, ғаилә ҡиммәттәре һәм гражданлыҡ позицияһы тураһында һөйләйәсәк.
Өфөнөң библиоэңерҙәре-2024 үҙешмәкәр артистар, китапхананың әүҙем уҡыусылары, ҡаланың музыка һәм хореография мәктәптәре тәрбиәләнеүселәре ҡатнашлығында концерт программаһы менән тамамланасаҡ. Рус, башҡорт, татар телдәрендә музыкаль әҫәрҙәр яңғыраясаҡ.
Китапхананың матбуғат хеҙмәте хәбәр итеүенсә, был баҫма ярҙамында китапхананың һуҡыр ҡулланыусылары Рәшит Ниғмәти ижадының жанр-стиль үҙенсәлегенә сумасаҡ. Техник эшкәртеүҙән һуң яраҡлаштырылған баҫма һуҡырҙар өсөн үҙәк китапханаға һәм уның Белорет, Бәләбәй, Стәрлетамаҡ ҡалаларындағы филиалдарына тапшырыласаҡ.
Рәшит Ниғмәти 1959 йылда Мәжит Ғафуриҙан һуң Башҡорт АССР халыҡ шағиры исемен алған икенсе әҙәбиәтсе була. Ул шулай уҡ драматург, балалар яҙыусыһы булараҡ, боронғо рус әҙәбиәте ҡомартҡыһы «Игорь полкы тураһында һүҙ», Александр Пушкин, Михаил Лермонтов, Степан Злобин һәм башҡа яҙыусыларҙың әҫәрҙәрен башҡорт теленә талантлы тәржемә итеүҙәре менән билдәле.
"Китапхана хеҙмәткәрҙәре уҙғарған сараларҙа һуҡырҙарҙың тормошо хаҡында башҡаларға еткереү өсөн инклюзивлыҡ бирергә тырышабыҙ", - тип билдәләне директор Айгөл Әминева. Диана Гудаевна Брайль шрифы менән нәшер ителгән китаптар, атап әйткәндә, тыуған яҡты өйрәнеү тематикаһы буйынса ҡабарынҡы-график һүрәттәр менән таныша аллы. Композитор Салауат Низаметдиновтың мемориаль мөйөшөндә билдәле йырсы һәм меценат композиторҙың Брайль шрифы менән үҙе тултырған нота дәфтәрҙәре менән танышты.
Китапхана буйлап экскурсия барышында Диана Гурцкая китапханала даими экспонатта булған, һуҡыр һәм насар күргән кешеләр өсөн яраҡлаштырылған, Брайль буйынса этикетка менән тәьмин ителгән күргәҙмә эштәре менән танышты. Шулай уҡ мобиль стеллаждар менән йыһазландырылған китап һаҡлау зонаһында булды.
«Нур» балалар үҙәгендә Диана Гурцкая иң бәләкәй һуҡыр уҡыусылар өсөн тактиль китаптар, ҡабарынҡы тәбиғәт картиналары, пейзаждар һәм ҡала мөхите макеттары экспозицияһы менән танышып сыҡты.
Экскурсия тауыш яҙҙырыу студияһында тамамланды, унда рус һәм башҡорт телдәрендә «һөйләүсе» китаптар, шулай уҡ фильмдарға/мультфильмдарға йәки спектаклдәргә тифлокомментарийҙар яҙҙырыла.
Йомғаҡлау матбуғатында Диана Гурцкая республиканың киң мәғлүмәт саралары вәкилдәренең һорауҙарына яуап бирҙе. Китаптың һәр кешегә камиллашыу өсөн кәрәкле булыуын, ә уҡыуҙың уның айырылғыһыҙ өлөшө булыуын һыҙыҡ өҫтөнә алып үтте. Алфавитты белеү һәр ваҡыт кешенең грамоталылығы тураһында һөйләй, яңы технологиялар булыуға ҡарамаҫтан, һуҡырҙар өсөн Брайль системаһын белеү, уның грамоталылығын күрһәтә.
IV «АРТ-Ҡоролтай» эшендә илебеҙҙең күренекле мәҙәниәт һәм сәнғәт вәкилдәре, күренекле сәйәси һәм йәмәғәт эшмәкәрҙәре ҡатнашасаҡ: БР хөкүмәте премьер-министры Андрей Назаров, Рәсәйҙең мәҙәниәт министры Ольга Любимова, Федерация Советының фән, мәғариф һәм мәҙәниәт комитеты рәйесе Лилиә Ғүмәрова, Башҡортостандың мәҙәниәт министры Әминә Шафиҡова, А. П. Чехов исемендәге Мәскәү художество театры директоры һәм художество етәксеһе, Рәсәйҙең халыҡ артисы Константин Хабенский, профессор Санкт-Петербург дәүләт университетының Тарих институты «Рәсәйҙең яңы тарихы» кафедраһы профессоры Александр Пученков, Рәсәй Федерацияһы Президенты ҡарамағындағы Рәсәй халыҡ хужалығы һәм дәүләт хеҙмәте академияһы профессоры Наталья Таньшина, Рәсәй Федерацияһы оборона министрлығының мәҙәниәт департаменты директоры Артем Горный, «Йөрәк саҡырыуы буйынса» һуҡыр һәм насар күргән балаларға ярҙам итеү хәйриә фондының попечителлек советын ойоштороусы һәм президенты, «Аҡ таяҡ» халыҡ-ара хәйриә фестивале авторы һәм патронессаһы, йырсы Диана Гурцкая, Башҡортостан Башлығының мәҙәниәт һәм сәнғәт мәсьәләләре буйынса кәңәшсеһе, Башҡорт дәүләт академия опера һәм балет театрының художество етәксеһе, Рәсәйҙең атҡаҙанған артисы Асҡар Абдразаҡов һәм Мәскәү, Санкт-петербург, Красноярск, Донецк, Ырымбур, Ижевск, Волгоград ҡалаларынан, шулай уҡ Белоруссия һәм Абхазиянан башҡа вәкилдәр.
11 март Диана Гурцкаяның махсус китапханаға килеү программаһында китапхана эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре, күреү мөмкинлектәре сикләнгән кешеләр өсөн уңайлылыҡ, башҡорт Брайль шрифын булдырыусы Мәкәрим Төхвәтшиндың мемориаль мөйөшө, һуҡыр башҡорт композиторы, Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре Салауат Низаметдиновтың мемориаль мөйөшө буйынса ҡыҫҡаса күҙәтеү экскурсияһы ҡаралған.
Диана Гудай ҡыҙына ҡабарынҡы-график һүрәтле брайль китаптарын баҫтырыу өсөн ҡулланылған технология һәм махсус ҡорамалдар, уҡыусыларҙы хеҙмәтләндереү системаһы менән танышырға тәҡдим ителәсәк.
Китапханала даими экспонатта булған, һуҡыр һәм насар күргән кешеләр өсөн яраҡлаштырылған күргәҙмә зоналары менән танышырға мөмкин.
«Нур» балалар үҙәгендә Диана Гурцкая иң бәләкәй һуҡыр уҡыусылар өсөн тактиль китаптар һәм ҡала мөхите макеттары менән танышасаҡ.
Тауыш яҙҙырыу студияһында «һөйләүсе» китаптар яҙҙырыу буйынса эш һәм брайль тексын таныу өсөн сканер күрһәтеү, иҫке брайль баҫмаларының тексын цифрлаштырыу планлаштырыла.
Экскурсия ял ойоштороу бүлегендә фильмдарға/йәнһүрәттәргә йәки спектаклдәргә тифлокомментарийҙар эшләү эше менән танышыу, шулай уҡ «Башҡортостан» киностудияһының «Алдар һәм һоро бүре»тифлокомментарийлы йәнһүрәт өҙөгөн күрһәтеү менән тамамланасаҡ.
В сознании и памяти каждого мужчины всегда присутствует образ любимой, единственной и дорогой ему женщины, вызывающий море восклицания и восхищения. Своими чувствами Вы двигали нас на подвиги и открытия, заставляли жить, не смотря ни на что.
За наше мужество и силу мы обязаны только Вам и Вашему ожиданию нас.
Мы благодарны Вам за Ваше терпение и силу, за преданную любовь, за мудрость и красоту, понимание и нежность, за верность и заботу!
В этот праздничный весенний день, когда первые лучи весеннего солнца, еще несмело заигрывают с нами, журчащие ручейки несут свои торопливые вешние воды, а щебечущие птицы радуются солнцу и теплу, мы желаем Вам – неиссякаемого здоровья и каждодневной радости, всепоглощающей и гармоничной любви, стойкой веры и оправдывающейся надежды Вам, истинного человеческого добра и благополучия Вашему дому!
Ул 1949 йылдың 3 ғинуарында Башҡортостанда тыуған. Башҡорт дәүләт университетын (1971, филолог) һәм Свердловск юғары партия мәктәбен (1980, политолог) отличие менән тамамлаған. Совет Армияһы офицеры булараҡ, төньяҡ ғәскәрҙәр төркөмөндә хеҙмәт итә (Польша, 19711973), запастағы майор (1989). 1973 йылдан хаҡлы ялға сыҡҡанға тиклем "Һәнәк" ("Вилы") башҡорт сатирик журналы редакцияһында эшләй: әҙәби хеҙмәткәр, бүлек мөхәррире һәм 30 йыл дауамында - баш мөхәррир (1980-2010); рус телендә "Вилы" юмористик журналына нигеҙ һалыусы һәм уның беренсе баш мөхәррире( 1992-2010), донъяла беренсе халыҡтар юморы йәмғиәте соучредителе(Габрово, 1989). Йәмәғәт башланғысында Башҡортостан журналистар Союзы рәйесе итеп һайлана (1996-2006).
Мар. Сәлим Мәскәүҙә, Өфөлә, Ҡазанда, Чебоксарҙа, Симферополдә, Лондонда рус, башҡорт, татар, сыуаш, инглиз, болгар телдәрендә нәшер ителгән 50-нән ашыу китап, шулай уҡ Рәсәй халыҡтары әҙәбиәте тарихында тәүге сатирик. Уның тәрән уйлы һәм юғары художестволы әҫәрҙәре халыҡ араһында популярлыҡ менән файҙалана. Улар ярты йөҙгә яҡын телгә тәржемә ителгән һәм сит илдәрҙә лә күп баҫмаларҙа баҫылған.
Сатириктың әҙәби псевдонимы боронғо төрки теленән тәржемә иткәндә: мар тар – мар, сәлим сәләмәт тигәнде аңлата. Бер ваҡыт "Яңы крокодил" яҙғанса, ул "Башҡортостанда сәләмәт еңелеү" булып тора. Әммә, бөгөнгө ысынбарлыҡтың кире яҡтарын киҫкен тәнҡитләп, Мар. Сәлим уны ҡара төҫтәрҙә генә һүрәтләмәй уның юморы асыҡ, көлөүе оптимистик, сатираһы патриотик. Һәм легендар сатирик-редакторҙың: "Мин һәр ваҡыт бөтә насарлыҡҡа оппозицияла" тип әйтеүе осраҡлы түгел. Башҡортостан Республикаһы башлығы Радий Хәбиров "XXI быуат яҙыусыһы" төбәк-ара форумында (Өфө, 2021) күп милләтле әҙәбиәт вәкилдәре менән осрашыуҙан һуң социаль селтәрҙә былай тип яҙҙы: "Беҙҙең күренекле сатирик Марсель Сәлимов: "мин тормоштоң насар булыуынан түгел, ә уның яҡшырыуы өсөн яҙам" тине. Донъяны үҙгәртеү, уны юғарыраҡ, кешелеклерәк, цивилизациялыраҡ итеү ынтылышы республиканың бөтә яҙыусылар берләшмәһен айырып тора. Һәр ваҡыттағыса, әлеге ваҡытта ла Марсель Шәйнур улы әүҙем ижади һәм ижтимағи-сәйәси эшмәкәрлек алып бара. Ул үҙе ойошторған Башҡортостан журналистикаһы ветерандары берекмәһе рәйесе, шулай уҡ үҙе ойошторған сатира һәм юмор секцияһы етәксеһе; БР яҙыусылар союзы идараһы ағзаһы, БР журналистар Союзы советы, республика ветерандар йәмәғәт ойошмаһы һәм "Белем" Рәсәй йәмғиәтенең Башҡортостан төбәк бүлексәһе ағзаһы, "ЛИффТ" бөтә Рәсәй әҙәби журналының һәм "Һәнәк" республика сатирик журналының мөхәрририәт советы ағзаһы итеп һайланды. Ҡәләм оҫтаһы һәм тынғыһыҙ йәмәғәт эшмәкәре даими рәүештә халыҡ араһында була, юмористтың сағыу сығыштары кешеләрҙе изге эштәргә рухландыра. Ул республиканың мәҙәни ҡаҙаныштарын пропагандалауҙа һәм Рәсәйҙә һәм сит илдәрҙә башҡорт әҙәбиәтен үҫтереүҙә ҙур ҡаҙаныштарға эйә. Сит илдәрҙә, башҡа халыҡтар араһында башҡорт юморы уның ижады арҡаһында билдәлелек ала. Быны донъяның күп кенә күренекле яҙыусылары таный. Ҡаҙағстандың халыҡ яҙыусыһы Олжас Сөләймәнов былай тип яҙа: "был ҡыйыу башҡорт сатиригын 90-сы йылдар башынан, СССР халыҡтары конгрестарында ҡатнашҡандан бирле белеп, уның бөйөк остазы Мостай-ага Кәримдең "заман үҙгәрә, идеалдар юғала, әммә Мар. Сәлим үҙе булып ҡала... Эйе, Марсель Сәлимовтың сатираһы һәр ваҡыт патриотик, бер үк ваҡытта Милли һәм интернациональ, Евразия халыҡтарының дуҫлығы һәм берҙәмлеге өсөн даими сығыш яһай (Алматы, 2021). Ижади ҡаҙаныштары өсөн Марсель Сәлимов йәмәғәт ордендары һәм миҙалдары, Рәсәй һәм бер нисә сит ил журналистар ойошмаларының юғары почет билдәләре менән бүләкләнде.
Башҡорт әҙәбиәте һәм журналистикаһы аҡһаҡалы, 1988 йылдан СССР яҙыусылар Союзы ағзаһы, 1976 йылдан СССР журналистар Союзы ағзаһы, легендар Рәсәй сатиригы һәм юморисы Мар. Сәлимде дуҫтары, иптәштәре, коллегалары һәм рәсми кешеләр ҡотланы. Үҙенең тыуған көнөндә Марсель Шәйнур улы Башҡортостан Республикаһы башлығы Радий Хәбировтан хөкүмәт телеграммаһы алды, ул: "Һеҙҙең бөтә тормошоғоҙ, күп яҡлы ижади һәм йәмәғәт эшмәкәрлеге – тыуған Башҡортостанығыҙға тоғролоҡ һәм тоғролоҡ өлгөһө. Билдәле сатирик һәм юморист, һеҙ лайыҡлы абруй һәм ихтирам яуланығыҙ. Уҡыусылар һеҙҙең әҙәби һәләтегеҙҙе юғары баһалай".
Бөгөн Марсель Шәйнур улы һуҡырҙар өсөн махсус китапхана уҡыусылары һәм финанс академияһы студенттары менән осрашты, унда үҙен яҙыусы булараҡ формалаштырыу, яңы донъя күргән баҫмалар хаҡында һөйләне һәм үҙенең ижади пландары менән уртаҡлашты. Юбилярға уның 2024 йылда махсус китапхананың тифлобаҫма бүлегендә Брайль шрифты менән башҡорт телендә баҫылған китабы бүләк ителде. Мар. Сәлимдең ҡыҙыҡлы повесы Өфөлә, Мәскәүҙә, Лондонда башҡорт, рус һәм инглиз телдәрендә нәшер ителгән "Тишекле таш"ты хәҙер һуҡыр уҡыусылар ҙа уҡый ала. Күптән түгел был китаптар махсус китапхана фондына һәм уның республика ҡалаларындағы филиалдарына тапшырылды.
Страницы
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- …
- следующая ›
- последняя »